De boekverkoopers van nummer 131

Al bijna 120 jaar zijn op het adres Stationsstraat 131 boeken te koop. Zo oud is dat pand al.

De grond waarop de boekhandel van Riemer & Walinga is gebouwd behoorde ooit bij Veldwijk.
In 1866 kocht mevrouw Chevallier-Stienstra dit landgoed. Haar zoon erfde het van haar en hij verkocht in 1884 een groot deel van zijn bezit aan de Vereniging tot Christelijke Verzorging van Krankzinnigen in Nederland. Het deel dat aan de oostkant van de spoorlijn lag, behield hij zelf. Daar bouwde hij de Villa Riethorst die hij zelf ging bewonen.

De nog jonge Gereformeerde Kerk kreeg van Chevallier grond om een eigen kerk te kunnen bouwen. Die grond, nummer 267 op het kaartje maar ook veel van de overige percelen, werd door Chevallier in 1893 ingebracht in de N.V. Bouwmaatschappij Nieuw-Ermelo, waarna in de buurt van het station een heel nieuw dorpsdeel ontstond.

De gronden werden verdeeld in bouwpercelen die in de jaren daarna werden verkocht. Het restant van de voormalige akker waarop de Gereformeerde Kerk was gebouwd was voor landbouw niet meer bruikbaar en is daarom misschien wel een van de eerste in 1893 verkochte percelen geworden. Koper werd Maas Dijkgraaf die er een woonwinkelpand bouwde. Dijkgraaf handelde in manufacturen.

Een postkantoor voor Ermelo-Veldwijk

In 1900 legde de 4-jarige Johan Hendrik Abraham Knevel (zoon van de architect Evert Knevel) de eerste steen voor een nieuwe woning naast die van Dijkgraaf. Waarschijnlijk heeft het pand van meet af aan de bestemming van hulppostkantoor gehad, want de brievengaardster mej. Schoondermark kreeg medio 1900 overplaatsing vanuit Oud-Ermelo naar het nieuwe hulppostkantoor te Veldwijk.

Kruijver

In april 1904 vestigde de uit Zaandam afkomstige Hendrik Kruijver een boek- en handelsdrukkerij achter het hulppostkantoor. Dat najaar breidde hij zijn zaak uit met een boek-, papier – en kantoorboekhandel.. Een van de eerste boeken die hij hier drukte, moet een bundel met toespraken zijn geweest die waren gehouden ter gelegenheid van het 12½-jarig jubileum van dokter Van Dale bij Veldwijk. De drukker bood een exemplaar daarvan aan mevrouw Van Dale. In 1905 kocht de 50-jarige Kruijver het pand waarin het Hulppostkantoor was gevestigd. Waarschijnlijk gingen de zaken goed en had hij meer ruimte nodig. Voor de brievengaardster was daar dan ook geen ruimte meer. In 1906 werd het postkantoor verplaatst naar een nieuw pand op de hoek van een wegje dat later de passende naam Postlaantje kreeg. Eind maart 1907 verkocht Kruijver zijn huis en winkel aan Hermanus Zwakenberg, met uitzondering van het drukkerijgebouwtje achter het winkelpand. Hij behield zich een levenslang gebruiksrecht daarvan voor. Kruijver is tot zeker in 1910 actief gebleven als drukker.

De bundel met de opdracht aan mevrouw Van Dale

Zwakenberg

Hermanus Zwakenberg was in 1906 als zelfstandige begonnen in Harderwijk met een agentuur in onder andere verpakkingsmateriaal voor winkeliers. Al per 1 januari 1907 had hij de boek-, papier- en Luxehandel van Kruijver overgenomen en vervolgens hield hij in zijn Ermelose zaak een grote uitverkoop vanwege een aanstaande verbouwing. Heel lang heeft Zwakenberg zijn zaak niet aangehouden. In mei 1909 deed hij die over aan de heer K. Lettinga.

Zijn machinale lijsten- en passepartoutmakerij zette hij voort in de timmerwinkel van W. Kamphorst. Ook dit heeft niet zo lang geduurd want in 1911 liet het echtpaar Zwakenberg vanuit de Verenigde Staten verblijd te zijn met de geboorte van een welgeschapen zoon.

Rond 1930 droeg de boekhandel de naam ‘De Veluwe’.

Lettinga, Groen en Riemer

Lettinga noemde zijn zaak: Boekhandel “De Veluwe”, maar het kan zijn dat die naam ook al eerder bestond. Hij verkocht trouwens ook fijne sigaren en tal van andere artikelen. Volgens een overgeleverd verhaal was Lettinga meestal boven in een kamertje te vinden en zelden in de winkel. Waarschijnlijk had hij zich vanuit Groningen in Ermelo gevestigd omdat zowel zijn echtgenote als twee dochters aan tuberculose leden. De droge lucht op de Veluwe werd als heilzaam gezien. Klaas Lettinga heeft veel langer in het pand gezeten dan zijn voorgangers. Per 10 mei 1929 deed hij de zaak over aan Klaas Groen. Helaas kwam hij al kort hierna, in augustus 1929, te overlijden. Zijn vrouw heeft hem lang overleefd.

In 1945 verkocht Groen de zaak aan zijn neef Gerrit Riemer. Deze beperkte het assortiment aanvankelijk tot boeken. Blijkens een krantenbericht uit november 1979 was toen juist de zevende verbouwing afgerond. Naast boeken werden er toen kalenders, ansichtkaarten, spellen en prenten verkocht én langspeelplaten met klassieke muziek die in een ‘luisterkelder’ konden worden beluisterd. Het vloeroppervlak was toen (1979) vertienvoudigd sinds de overname van Groen. Volgens de krant had de winkel ondanks al die verbouwingen zijn eigen sfeer uitstekend behouden. En dat kunnen we, inmiddels weer een aantal verbouwingen verder, nog steeds constateren. In tussentijd is schoonzoon Walinga ook ingetreden in de winkel en sindsdien heet de winkel Riemer & Walinga. En sinds enkele jaren hebben de dochters van Heerco en Tine Walinga de leiding overgenomen.

Een dergelijk vignet wordt door de huidige boekverkoopers nog steeds in de boeken geplakt.

Gerrit en Joop Riemer voor de zaak die toen kennelijk nog van Groen was.(Coll. familie Walinga)

Tekst, bronnen en verantwoording afb.